เสมหะตอนเช้า สาเหตุคืออะไร? สัมพันธ์กับโรคใดบ้าง?
เสมหะ เป็นสารคัดหลั่งที่ร่างกายสร้างขึ้นเมื่อเจอสิ่งระคายเคือง เช่น ฝุ่น เกสร หรือการติดเชื้อโรคต่างๆ แต่สำหรับบางคนแล้วแม้ในช่วงที่สุขภาพร่างกายแข็งแรงปกติดี ทำไมตื่นนอนตอนเช้าถึงมีเสมหะในลำคอแทบทุกวัน มีสาเหตุอะไรที่ร่างกายขับเสมหะออกมา หรือสัมพันธ์กับโรคใดบ้าง ไปหาคำตอบกัน!
สาเหตุของการมีเสมหะตอนเช้าหลังตื่นนอน
1. การระคายเคืองในลำคอ
พฤติกรรมขณะนอนหลับบางอย่างอาจทำให้อากาศเข้าสู่ลำคอ ส่งผลให้ลำคอแห้งและเย็น ร่างกายจึงส่งความชุ่มขึ้นเป็นเสมหะออกมา ทำให้มีเสมหะในลำคอตอนตื่นนอน พฤติกรรมขณะนอนหลับที่ว่าเช่น การนอนในห้องที่อากาศเย็น การเปิดพัดลมจ่อตัว การดื่มแอลกอฮอล์ หรือการสูบบุหรี่จัดๆ อาจทำให้ลำคอระคายเคืองและกระตุ้นการสร้างเสมหะในลำคอได้
2. โรคไซนัสอักเสบ
ผู้ป่วยโรคไซนัสอักเสบมักมีน้ำมูกจำนวนมากจนอาจไหลลงคอและกลายเป็นเสมหะที่มักมีสีเขียวหรือเหลือง นอกจากนี้ สารคัดหลั่งที่ออกจากไซนัส อาจผ่านรูเปิดของไซนัสในโพรงจมูกออกมา และไหลลงคอ กลายเป็นเสมหะได้ โดยเฉพาะช่วงที่ล้มตัวลงนอนหรือตื่นนอน จะรู้สึกว่าเสมหะในลำคอมีมากจนต้องกระแอมไอบ่อยๆ ต่างจากช่วงระหว่างวันที่จะไม่ค่อยมี
3. โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้และจมูกอักเสบชนิดไม่แพ้
ผู้ป่วยภูมิแพ้มักมีอาการคัดจมูก คันจมูก จาม มีน้ำมูก โดยเฉพาะเมื่อพบสิ่งระคายเคือง เมื่อน้ำมูกไหลลงคอจะทำให้มีเสมหะสีขาวใสในคอ ยิ่งในตอนกลางคืนที่เรานอน ร่างกายไม่ได้ดื่มน้ำ กระบวนการขับเสมหะไม่ได้ทำงานตามปกติ เมื่อตื่นเช้ามาก็อาจมีกับเสมหะสีเหลืองขุ่นในลำคอเนื่องจากมีการคั่งค้างของน้ำมูกหรือเสมหะ อยู่ในจมูกหรือคอเป็นเวลานาน
4. โรคกรดไหลย้อน
กรดจากหลอดอาหารที่ไหลย้อนไปยังคอหอยจะกระตุ้นต่อมสร้างเสมหะในลำคอให้ทำงานมากขึ้น ทำให้มีเสมหะในลำคอได้ นอกจากนี้ กรดที่ไหลย้อนขึ้นมาที่คอ จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุลำคอ กลไกการกำจัดเสมหะของเยื่อบุลำคอผิดปกติไป ทำให้มีเสมหะค้างอยู่ที่ลำคอได้ จึงรู้สึกระคายคอ ต้องกระแอมไอบ่อยๆ โดยเฉพาะช่วงเช้าหรือตื่นนอนตอนเช้า
5. โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
มีการอักเสบของเยื่อบุหลอดลม มูกในหลอดลมจะถูกขับออกมา ผู้ป่วยจึงมีเสมหะในลำคอแทบจะตลอดเวลา โดยเฉพาะตอนนอนหลับที่ร่างกายขับเสมหะได้ไม่ดี ทำให้ตอนตื่นนอนตอนเช้าจะพบว่ามีเสมหะเหนียวข้นอยู่ในลำคอ
กำจัดเสมหะอย่างมีประสิทธิภาพด้วย เฟลมเม็กซ์-เอซี โอดี (Flemex-AC OD) เม็ดฟู่ละลายเสมหะ 1 เม็ด มียา Acetylcysteine 600Mg ใช้เพื่อช่วยลดความเหนียวข้นของเสมหะ ทำให้ร่างกายกำจัดเสมหะง่ายขึ้น บรรเทาอาการไอและเจ็บคอ มีสรรพคุณช่วยแก้พิษพาราเซตามอลหรือลดความเป็นพิษต่อตับจากการได้รับยาพาราฯ เกินขนาด ลดการอักเสบในปอด ช่วยกำจัดสารพิษและสารอนุมูลอิสระ กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ความที่เป็นยา NAC จึงค่อนข้างปลอดภัยและแทบไม่มีผลข้างเคียง รับประทานวันละ 1 ครั้ง โดยละลายยาในน้ำ 1 แก้ว รอให้เม็ดฟู่ละลายจนหมดแล้วรับประทานได้ทันที
อย่างไรก็ตาม หากลักษณะเสมหะมีเลือดปน ออกมามากจับเป็นก้อน เจ็บคอ ไอมาก หอบเหนื่อย ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมและนำไปสู่การรักษาอย่างเหมาะสม
